Na Kees Vuyk beantwoordt deze week Hans Alma de vragen in onze De levensles van… serie. Haar boek Het verlangen naar zin kwam in februari uit bij Uitgeverij Ten Have. Vandaag vertelt zij hierover.
In mijn wetenschappelijke werk hebben het zoeken naar zin en levensbeschouwelijke reflectie altijd een centrale plaats ingenomen. Levensbeschouwing komt voort uit de grote vragen die mensen zich altijd en overal gesteld hebben bij hun leven. De pogingen die vragen te beantwoorden komen tot uitdrukking in verhalen, rituelen, leefregels, kunst. Ik zie daarin een grote rijkdom, die in seculiere samenlevingen met een dominant economisch mens- en wereldbeeld op de achtergrond dreigt te raken. Hoe krijgen we als laatmoderne mensen toegang tot die rijkdom op een manier die recht doet aan onze ervaringen en die ruimte laat voor kritische reflectie? Ik denk dat het van groot belang is dat de grote vragen van het leven en de verhalen die daarop betrekking hebben in boeken aan de orde komen, zodat mensen daardoor geïnspireerd kunnen raken.
Er wordt veel over zingeving gesproken, maar ik denk dat daarin snel een aantal misverstanden opduiken. Ik benadruk in mijn boek dat de scheiding tussen lichaam en geest in ons westerse denken onbruikbaar is voor het begrijpen van zin. Het fundamentele verlangen naar zin is verbonden met vroeg-kinderlijke, lichamelijke ervaringen en blijft die lichamelijke dimensie houden. Zoeken naar zin komt vooral tot uitdrukking in ons handelen en is dus geen puur geestelijke aangelegenheid.
Verder wil ik ook het antropocentrisme in het denken over zin loslaten. De gedachte dat mensen als autonome subjecten betekenis verlenen aan een passieve objectwereld loopt spaak. Zin ontstaat in relatie met een wereld die ook iets te zeggen heeft en die niet elke betekenisverlening toelaat. Ik spreek van een ‘zinnige’ wereld en onderzoek hoe we in relatie tot dieren, planten en dingen zin kunnen ervaren. Tenslotte probeer ik de strakke scheiding tussen religieus en seculier te doorbreken. Zin heeft altijd te maken met geloven, hoop en liefde, ook voor mensen die zich niet religieus noemen. Het doorbreken van dit soort scheidslijnen is voor mij belangrijk, omdat ze onze houding tegenover de wereld bepalen. Dualistisch denken versterkt een houding van controle en dominantie, terwijl we in het licht van de ecologische crisis op zoek moeten naar partnerschap met wie en wat we in onze wereld tegenkomen.
Leef met aandacht. We gaan zo vaak op puur functionele wijze met andere mensen en dingen om. We beperken onze interesse tot wat we kunnen gebruiken (of juist moeten vermijden) om onze eigen doelstellingen te realiseren. We leven voorbij aan de eigenheid en unieke waarde van wat ons omringt. Leven met aandacht betekent dat we ons kunnen verwonderen over en betrokken kunnen raken op de ander, of dat nu een mens, dier, plant of ding is. Aandacht maakt zorg mogelijk, en dat is cruciaal in ons kwetsbare bestaan.
ETHU; Hans Alma;
Ieder mens verlangt naar een zinvol en waardevol leven. We geven daar op eigen manier vorm aan in onze seculiere samenleving. Maar waar komt dat verlangen naar zin en waarde vandaan? Hoe kunnen we erover met elkaar in gesprek gaan? Kunnen levensbeschouwelijke tradities ons zoeken naar zin nog verrijken?
Het verlangen naar zin biedt een nieuwe visie op zingeving en levensbeschouwing. De nadruk ligt op het aandachtig en verbeeldingsvol onderzoeken wat de wereld te bieden heeft. Een zinvol bestaan wordt mogelijk waar we afstemmen op de unieke waarde van wat ons omringt. Met voorbeelden uit de kunst, literatuur en filosofie maakt Hans Alma duidelijk hoe we dat kunnen doen.
Uit het voorwoord van Edel Maex, psychiater en zenleraar: ‘Hans Alma gaat op zoek naar wat bestaan zinvol kan maken. Ze gaat niet op zoek naar oude of nieuwe systemen maar naar het gewone, naar datgene wat mensen altijd al gedaan hebben. En ze gaat op zoek naar woorden, vaak dagelijkse woorden, herkenbare woorden.
€22,99
VBK Media | Uitgeverij Ten Have
Herculesplein 96
3584 AA Utrecht
promotie@uitgeverijtenhave.nl
Onze eigen webshop:
Onze partners:
