‘De natuurlijke wereld vertrouwt volledig op alle aspecten van zichzelf.’

Mary Clare, hoogleraar sociale-psychologie, en natuurschrijver Gary Ferguson vragen in hun onlangs verschenen boek De grote samenhang aandacht voor de intelligentie van de natuur – zowel binnen in als buiten onszelf. Zo zijn er sterke parallellen tussen de ecologie van de natuur en die van de menselijke samenleving. Ze komen tot een fundamenteel en hoopvol inzicht: we staan niet los van de natuurlijke wereld.

De mensheid is losgeraakt van de natuur en wanneer we die band met de natuur herstellen, ontdekken we onze plek in het grotere geheel. Door dat in te zien leven we meer vanuit aandacht, ontwikkelen we wijsheid en kunnen we zelfs de klimaatcrisis van ons afwenden.

Eerder schreef Gary twintig boeken over natuur en ecologie, waarvan De acht grote lessen van de natuur de eerste Nederlandse vertaling is. De grote samenhang is het eerste werk van Gary en Mary samen. Hun inzichten bracht hen tot het concept ‘complete ecologie’ (Full Ecology) waaruit zij ook een beweging zijn begonnen. Om meer te weten te komen over hun werk, zijn we in gesprek gegaan met Gary en Mary.

Door: Gene O’neill 

Kunnen jullie kort uitleggen wat ‘complete ecologie’ inhoudt?

‘Complete ecologie’ is een manier van zien en weten die leert dat het onderscheid tussen mens en natuur een illusie is. Het is een stappenplan die de barrières tussen de menselijke psyche en de natuurlijke wereld doorbreken. Het herstelt onze aard als natuur in de natuur. Wij zijn de natuurlijke wereld.

In zekere zin lijkt het verbinden van de psyche aan natuur, of klimaatverandering, een hele natuurlijke keuze. Had één van jullie ooit eerder een interdisciplinaire aanpak als deze overwogen? En welke andere (inter)disciplinaire benaderingen vinden jullie van belang, of interessant voor de ‘complete ecologie’-beweging?

We hebben in onze carrières altijd al geneigd naar interdisciplinair onderzoek. Gary koos er al vroeg voor om buiten de typische carrièrestructuur te blijven, zodat hij zijn liefde en toewijding aan de natuur goed kon inzetten om te schrijven over de verhalen van en interactie tussen land, dier en mens. Hij schreef over de wolven, mensen en de politiek betrokken bij de herintroductie in Yellowstone National Park in 1995. Hij schreef over jongeren in wildernistherapie – ervaringen die hen vaardigheden en zelfvertrouwen aanleerden om van zelfdestructief gedrag en emotionele pijn af te komen.

Mary promoveerde in Psychological and Cultural Studies en koos ervoor om een positie te accepteren op een universiteit die zowel gewijd is aan de voorbereiding van wetenschappers en professionals bekwaam in hun specifieke disciplines, als tegelijkertijd de nadruk legt op een interdisciplinaire aanpak. Zo zijn geschiedenis en literatuur complementair aan de psychologie en vice versa. Daarnaast zijn alle drie deze disciplines van belang voor de studies economie en publiek beleid. Voeg daar aan toe de talloze manieren waarop mensen van verschillende landen en culturen de wereld begrijpen, en je hebt sociale ecologie. Mary’s onderzoek en onderwijs (30 jaar als afgestudeerd professor) is consequent multidisciplinair geweest.

Op die manier was het niet meer dan normaal voor ons om te zoeken naar de overlappingen, de complementariteiten en verrijkingen in de manier waarop ieder van ons de wereld zag – Gary door de lens van de conservatiewetenschap en Mary door de lens van de sociale wetenschap.

Welke aspecten van de natuur voel je het meeste verbonden mee?

Gary: Naaldbomen en espen, vastgeklampt aan de zijkant van een berg; de geur van de herfst; de manier waarop wilde wolven bijna elke dag de tijd nemen om gewoon met  elkaar te spelen.
Mary: Dageraad, de schemering, kleine spruiten, torenhoge bomen, de seizoenen en het weer. Echt, ze zijn allemaal mijn leraren.

Vind je het meest leerzaam?

Gary: Het web van het leven dat ik tijdens mijn jaren in de wildernis leerde kennen: hoe het hert verbonden is met het gras, dat op zijn beurt verbonden is met organismen in de bodem; die verbonden zijn met de regen- en sneeuwval, die verbonden zijn met de atmosfeer. Hieruit ben ik gaan begrijpen dat er nergens op aarde zoiets bestaat als individualisme.
Mary: De hele loop van het zwanger zijn en vooral de geboorte van mijn dochter.

Inspireren je?

Gary: De vele mensen die werken om de wonden van verdeeldheid te helen – die blijven geloven in onze capaciteiten als een van de meest coöperatieve soorten op Aarde.
Mary: Kijkend naar mijn bejaarde moeder terwijl ze steeds dichter in een relatie komt met het einde van haar leven.

Vind je verschrikkelijk?

Gary: Hoe verleidelijk is het, vooral in tijden van beroering, om alle schuld bij anderen te leggen.
Mary: Het aanzien van mensen die volharden in hun zelfvernietiging van dit wat wij zijn. Natuur in de natuur.

Mary, deze vraag is voor jou: welke lessen van de natuur uit Gary’s De acht grote lessen van de natuur, zijn in het bijzonder inspirerend of belangrijk geweest voor jou?

We waren de hele tijd samen toen Gary bezig was met het schrijven van De acht grote lessen van de natuur. We wandelden veel, en onvermijdelijk praatten we. Een ding dat we ons realiseerden was dat het niet uitmaakt waar je begint; op het moment dat je een van de acht lessen tot je neemt, ben je onmiddellijk verbonden met de andere 7. Misschien is verbinding wel de krachtigste van de lessen. We zijn verbonden met alle andere soorten, en vanwege verbinding zijn we efficiënt en veerkrachtig. We zijn verbonden ondanks de diversiteit, zelfs als diversiteit van vitaal belang is voor veerkracht en efficiëntie. We zijn verbonden dwars door alle genderidentiteit en -expressie, en leeftijd heen. Het is dus een uitdagende vraag om te beantwoorden, want wat mijn antwoord ook is, het verbindt zich met alle lessen.

En is er misschien nog een aanvullende les die je aan te vullen hebt op de acht lessen?

Misschien het vertrouwen. De natuurlijke wereld vertrouwt volledig op alle aspecten van zichzelf. Dat wil zeggen, tenzij er een frontale kwab bij betrokken is die – in het geval van de mens – dat natuurlijke vertrouwen in de weg zit. Een boom vertrouwt op de grond en het water, en zelfs de bosbrand op het weer dat hem misschien wel vernietigt. De boom vertrouwt op zijn ontkieming en zijn verwelking naar de dood. De natuurlijke wereld heeft ons mensen veel te leren hoe we ons vertrouwen kunnen terugwinnen.

Waar zullen jullie je toekomstige schrijven en onderzoek op richten?

We wagen ons samen aan veel verschillende dingen. Het eerste het vinden van manieren om de opluchting en inspiratie die inherent is aan ‘complete ecologie’ naar zoveel mogelijk mensen te brengen. Onlangs zijn we in contact geweest met een aantal middelbare scholen, op zoek naar samenwerking met de studenten in hun grote en onmiddellijke interesse in het aanpakken van klimaatafbraak. Dat slaat op zijn beurt een brug naar het voorwerk dat we doen om diep na te denken over wat de natuurlijke wereld ons te leren heeft over leeftijd – van geboorte tot dood en alles daartussenin.

We hebben ook ‘complete ecologie’ geïntroduceerd aan brandweerlieden en gemeenschappen die zijn getroffen door bosbranden, aan universiteit en ten slotte aan non-profitorganisaties die zich inzetten voor het behoud van openbare grond.

Benieuwd geworden naar De grote samenhang naar aanleiding van het interview? Bestel het boek hier. Lees meer over hun beweging genaamd ‘Full Ecology’ op fullecology.com