Zingeving, is dat nou iets wat fundamenteel bij het leven hoort of is het de kers op de taart, een leuk extraatje voor als alles goed gaat?
Volgens de bekende piramide van Maslow gaat het in ons leven in eerste instantie om lichamelijke behoefte: eten, drinken, slaap. Volgens hem en velen met hem zijn dit de fundamentele behoeften van de mens. Aan de top van de piramide gaan we ons pas bezighouden met zingevingsvraagstukken. Eerst eten, dan zingeven is het devies.
Hans Alma, de auteur van Het verlangen naar zin, ziet dat anders. Zij ziet zin juist als een diepe menselijke behoefte, die terugkomt in alles wat we doen. Zingeving is voor Alma ook iets lichamelijks, iets waartoe je je fysiek verhoudt. Het is dus ook niet een puur intellectuele zaak voor volwassen. Juist bij kinderen wordt de basis gelegd voor een zinvol leven, door warmte en liefde.
Zingeving is iets wat het totale leven doordrenkt, van begin af aan. Zingeving gaat over wat we aandacht geven en is zo bezien iets primairs, iets fundamenteels. Juist in een periode waarin onze aandacht versnipperd raakt, is het essentieel om stil te staan bij wat we belangrijk genoeg vinden om aandacht te geven.
Een mooi fragment daarover komt uit Wandelen. Mindfulness voor elke stap van zenmeester Thich Nhat Hanh. Hij schrijft:
Dit ogenblik.
Boeddha kreeg de volgende vraag voorgelegd: ‘Welke meditatie beoefenen u en uw leerlingen?’ Hij antwoordde: ‘We zitten, we lopen en we eten.’ De vraagsteller merkte op: ‘Maar mijnheer, iedereen zit, loopt en eet.’ Boeddha vertelde hem: ‘Als wij zitten, wéten we dat we zitten. Als we lopen wéten we dat we lopen. Als we eten, wéten we dat we eten.’
Meestal verliezen we onszelf in het verleden of worden we meegesleept naar de toekomst. Als we aandachtig zijn en in direct contact met het huidige ogenblik, verdiept zich ons inzicht in wat er in en om ons heen gebeurt, waardoor we geleidelijk vervuld worden van acceptatie, vreugde, vrede en liefde.
Dat dit boek van Thich Nhat Hanh over wandelen gaat, past bij een ander gegeven dat voor Hans Alma zo belangrijk is bij zingeving: onderdeel zijn van een groter geheel. Wanneer we aandachtig wandelen, door een park, een bos, maar ook een volle winkelstraat, realiseren we ons dat we onderdeel zijn van een groter geheel, van een zinnige wereld.
Benieuwd naar Het verlangen naar zin?
Ieder mens verlangt naar een zinvol en waardevol leven. We geven daar op eigen manier vorm aan in onze seculiere samenleving. Maar waar komt dat verlangen naar zin en waarde vandaan? Hoe kunnen we erover met elkaar in gesprek gaan? Kunnen levensbeschouwelijke tradities ons zoeken naar zin nog verrijken?
Het verlangen naar zin biedt een nieuwe visie op zingeving en levensbeschouwing. De nadruk ligt op het aandachtig en verbeeldingsvol onderzoeken wat de wereld te bieden heeft. Een zinvol bestaan wordt mogelijk waar we afstemmen op de unieke waarde van wat ons omringt. Met voorbeelden uit de kunst, literatuur en filosofie maakt Hans Alma duidelijk hoe we dat kunnen doen.