In memoriam Huub Oosterhuis

Vanaf 1950 schiep Huub Oosterhuis een groot en veelzijdig oeuvre van liturgische teksten, kerkliederen, (vrije) poëzie, essays en korte verhalen. In zijn werk vormt het Joods-Bijbelse gedachtegoed een belangrijke inspiratiebron. Daarvan getuigen bijvoorbeeld zijn 150 psalmen vrij (2011). Deze eigentijdse herdichting van het Hebreeuwse psalter werd in Vlaanderen verkozen tot beste religieuze boek van 2012.

Zijn liederen en (tafel-)gebeden speelden ook een belangrijke rol bij de overgang van de eeuwenoude  rooms-katholieke Latijnse liturgie naar een nieuwe Nederlandstalige liturgie. Bij uitgeverij Gooi & Sticht verschenen vanaf 1964 talloze nieuwe liturgische gezangen van zijn hand. Hij werkte daarbij samen met componist en mede-jezuïet Bernard Huijbers en later met componisten als Antoine Oomen en Tom Löwenthal.

Als dichter voelde hij zich beïnvloed door voorgangers als Lucebert, Vroman, Achterberg en door tijdgenoot Guillaume van der Graft. Maar hij had een heel eigen stem: beeldkrachtig, klankrijk en bewogen. Opvallend was zijn levenslange interesse in het verhaal van de messiaanse koning Arthur en zijn tafelronde; dat verwerkte hij in een lang, verhalend gedicht, waarvoor Stijn van der Loo muziek componeerde.

Al zijn werk getuigt van een profetische verontwaardiging over onrecht en uitbuiting, een sterk engagement, voor hem nauw verbonden met het Bijbelse visioen van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Hierover sprak hij ook in zijn preken en toespraken, met indrukwekkende stem en dictie. Ook richtte hij verschillende ‘huizen van liefde’ op, leerhuizen waar mensen elkaar konden ontmoeten en inspireren: De Populier, De Rode Hoed, De Nieuwe Liefde, en Ekklesia Amsterdam.

Zijn werk werd veelvuldig bekroond, en in 2002 verleende de Vrije Universiteit Amsterdam hem een eredoctoraat in de theologie.

De laatste jaren werkte hij samen met de uitgeverij aan zijn verzameld werk. Zo verschenen in 2018 zijn verzamelde liedteksten in de bundel Stilte zingen (KokBoekencentrum), in 2020 zijn verzamelde gedichten in Handgeschreven, en in 2022 zijn essays in De ontdekking van de aarde (beide bij Ten Have).

Zijn verzamelde gedichten dragen niet voor niets de titel Handgeschreven: alle kopij ontstond in een karakteristiek handschrift op papier. In het verdere redactieproces leverde de auteur onvermoeibaar en met een enorme werkkracht zijn minutieuze en soms eigenzinnige correcties.

In de uitgeverij leerden wij Oosterhuis kennen als ernstig, gewetensvol en gedreven. Soms wekte hij bijna de indruk dat het leed van de wereld op zijn schouders rustte. Maar altijd was hij op zoek naar woorden die uitzicht geven op een betere wereld. Huub Oosterhuis was een imposante en innemende persoonlijkheid. Hem ontmoeten maakte altijd weer een diepe indruk: hij straalde een rust uit die in harmonie was met zijn grote betrokkenheid.

De uitgeverijen Gooi & Sticht, KokBoekencentrum en Ten Have verliezen in Huub Oosterhuis een markante en gedreven auteur. Zijn familie en naasten wensen wij heel veel sterkte toe.