Joris Vermeulen over het vertaalproces van ‘Intiem verzet’
Joris Vermeulen, vertaler van Intiem verzet, neemt u mee in het vertaalproces van het boek van Josep Maria Esquirol. Intiem verzet, naar een filosofie van nabijheid, verscheen op 4 december 2025 bij Uitgeverij Ten Have.
Vertaler Joris Vermeulen over Intiem verzet
La resistència íntima van Josep Maria Esquirol vertalen: ik vond het enorm boeiend. Het boek vertoont bijvoorbeeld een mengeling van helder, vrij klassiek Catalaans en de talige creativiteit die veel filosofische teksten zo rijk maakt. Wat dat laatste betreft: gelukkig was de auteur bereid om een heel aantal van mijn vragen te beantwoorden. Wat bedoelt hij bijvoorbeeld precies met el gest de la casa (letterlijk vertaald: ‘het gebaar van het huis’, het antwoord staat in Intiem verzet)?
Esquirol citeert enthousiast uit werk van anderen: filosofie, romans, klassieke teksten en meer. ‘Hardcore’ filosofische auteurs zoals Heidegger en Deleuze komen voorbij, maar ook grote namen uit de meer algemene essayistiek en/of romanschrijverij: Pascal, Montaigne, Nietzsche enzovoort. Sartre en Camus zijn van de partij, Saint-Exupéry en Melville ook, naast minder bekende auteurs, onder wie de Duitse filosoof-theoloog Franz Rosenzweig en zijn Franse collega Gabriel Marcel.
Een regel in Vertalië luidt: citaten uit werk van derden moeten worden opgezocht in de betreffende Nederlandse vertalingen, zo die er zijn. Omdat Esquirol zo ‘quotehappy’ is, kreeg ik er een fikse klus bij. Die ik met plezier heb uitgevoerd, onder meer dankzij de vele hulp van collega’s, van uitgevers en bibliotheekmedewerkers. In wat een geweldig land leven we toch, met zo’n grote vertaal-, uitgeef- en conserveertraditie! Zo’n beetje alle werken die de schrijver van Intiem verzet noemt bleken beschikbaar in het Nederlands, inclusief die van de voornoemde Rosenzweig en Marcel.
Het bijvoeglijk naamwoord ‘intiem’ van de titel is voor Josep Maria Esquirol nagenoeg synoniem met ‘nabij’. Hij schrijft: ‘Intiem verzet lijkt ergens op elektrische weerstand, daar waar die, paradoxaal genoeg, via zijn verzet tegen de stroomsnelheid licht en warmte biedt aan degenen in de directe omgeving. Licht dat iemands eigen pad beschijnt én als baken voor anderen fungeert, dat leidt zonder te verblinden.’ Intiem verzet: je naaste onderdak, een thuis, luisterend oor bieden. Verzet tegen oppervlakkigheid, tegen de steeds dwingender ‘actualiteit’ van nu, tegen technologische vaagtaal. La resistència íntima vertalen betekende in feite: mezelf wekenlang onderdompelen in een warm bad, Esquirols eigen filosofie.
Intiem verzet
Bekroond filosofisch werk waarin nabijheid en aandacht als daad van verzet worden gezet tegenover technologie en individualisme.
In Intiem verzet stelt de Catalaanse filosoof Josep Maria Esquirol dat veel mensen in de moderne samenleving te weinig oog hebben voor hun onderlinge afhankelijkheid. Tegenover technologische uniformiteit en doorgeschoten individualisme plaatst hij nabijheid, aandacht en zorg. Nabijheid creëert vertrouwen − in jezelf én in de ander − en vormt de basis voor wederzijdse zorg. Zelfzorg is volgens Esquirol dan ook geen individuele bezigheid, maar iets wat pas betekenis krijgt in relatie tot anderen. Zijn filosofie van nabijheid is een krachtig alternatief voor de vervreemding van deze tijd.
“Een helder essay dat krachtige redenen aandraagt om niet te vervallen in nihilisme, om de ontbinding van het zelf te bestrijden en niet toe te geven aan de heerschappij van de actualiteit.” – La Vanguardia
Wil je vaker op de hoogte worden gehouden van interessante boeken, acties en interviews? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief van uitgeverij Ten Have!