Olaf Scholz van de SDP won de afgelopen Duitse Bondsdagverkiezingen van 2021 in september. Dit is de eerste keer in zestien jaar dat een sociaaldemocraat aan de macht is in Duitsland. Tegen alle verwachtingen in werd zijn partij de grootste, een overwinning op het opkomende populisme in Duitsland. Het centrale thema van de verkiezingscampagne van Scholz was: ‘respect’.
Scholz liet zich in zijn campagne inspireren door De tirannie van verdienste van de Amerikaanse filosoof Michael Sandel. Sandel verbindt de meritocratie, het idee dat ieders positie in de maatschappij zijn of haar eigen verdienste is, met de opkomst van het populisme en de toenemende polarisatie. Dat de winnaars en verliezers van de maatschappij hun mate van succes aan henzelf te danken hebben, veronderstelt dat de maatschappij eerlijk verdeeld is. Terwijl de ongelijkheid toeneemt, worden de winnaars zelfgenoegzaam en de verliezers rancuneus.
Linkse partijen zijn de afgelopen jaren veel van hun kiezers kwijtgeraakt. Er werd te weinig gehoor gegeven aan de problemen en behoeften van de middenklasse en de arbeiders, traditioneel vertegenwoordigd door links. Hierdoor verloren deze partijen hun achterban aan rechts-populistische alternatieven die inspeelden op de rancune.
De politieke winst van de sociaaldemocratische Scholz, die nadruk legde op het belang van respect voor arbeiders, was een onverwachtse wending van deze trend. Dit maakt het niet alleen een bijzonder moment van de politieke geschiedenis, maar toont ook aan het succes van Sandels analyse. Zijn inzichten dienden als een grote bron van inspiratie voor Scholz om de kloof tussen de elite en het volk te dichten.
Bestsellerfilosoof Michael Sandel maakt de balans op van de democratie. Veel mensen voelen zich niet meer vertegenwoordigd door de bestuurlijke elites en wenden zich tot populistische leiders en partijen. Het probleem is dat onze samenleving mensen met een hogere opleiding onevenredig beloont en de rest terzijde schuift. Dit is de tirannie van verdienste.
Sandel gaat na in hoeverre de aanklacht van ‘het volk’ tegen de elites terecht is. Waarom zou iemand met een universitaire opleiding meer over het algemeen welzijn mogen zeggen dan een persoon met een vmbo-diploma? Is dat rechtvaardig? ‘De tirannie van verdienste’ is een belangrijk boek voor iedereen die de democratie aan het hart gaat.
Michael J. Sandel (1953) is hoogleraar politieke wetenschappen aan Harvard University. Wekelijks worden zijn spectaculaire colleges over rechtbaardigheid door meer dan 1000 studenten bezocht.
–
Wil je vaker op de hoogte worden gehouden van interessante boeken, acties en interviews? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
VBK Media | Uitgeverij Ten Have
Herculesplein 96
3584 AA Utrecht
promotie@uitgeverijtenhave.nl
Onze eigen webshop:
Onze partners:
