Nieuw: Stad van ideeën

Stad van ideeën van debuutauteur Alec van der Horst is vanaf vandaag beschikbaar in de (online) boekhandel. Dit boek is een biografie van Parijs, de stad van licht en liefde.

‘Wie de weg weet door de ideeëngeschiedenis van Parijs, weet – een heel klein beetje – de weg door de ideeëngeschiedenis van de wereld.’

Of bestel het e-book.

Over het boek

In Stad van ideeën vertelt Alec van der Horst het verhaal van Parijs, de meest filosofische stad van allemaal. Hij begint in de Romeinse tijd en eindigt bij de aanslagen van 2015. Maar meer dan een geschiedenisboek is het een biografie van de stad en haar ideeën.

Want het denken gaf Parijs vorm, en omgekeerd drukte de stad ook een duidelijk stempel op het intellectuele klimaat in Europa (en vandaaruit op de rest van de wereld). Elk tijdperk had zijn eigen opvattingen over het universum en de plaats van de mens daarin. Parijs is bij uitstek de plek om deze wisselwerking te volgen.

In een verrassende rondleiding schildert Van der Horst dit proces van wederzijdse beïnvloeding, tussen de stad en de nieuwe ideeën. Zijn biografie, vol interessante en vermakelijke anekdotes, geeft daarom en passant ook een overzicht van de invloedrijkste denkbeelden van de afgelopen drieduizend jaar.

Lees alvast een fragment

Midden achttiende eeuw. Elke donderdag en zondag kwam een aantal mensen samen in de salon van de baron d’Holbach. In zijn imposante stadspaleis in de rue des Moulins, tussen de place Vendôme en het Palais-Royal, werden een goede maaltijd, kwaliteitswijn en koffie geserveerd.
Maar de echte attractie was de vrije uitwisseling van ideeën. En nergens in Parijs was de toon zo vrij als hier. Belangrijke buitenlandse gasten
maakten hun opwachting, zoals historicus Edward Gibbon en scepticus David Hume, en ook Diderot, Helvétius en andere belangrijke kopstukken van de Franse Verlichting waren er vaste gasten. Diderot nam zijn vriend Rousseau weleens mee, maar die voelde zich niet op zijn gemak. Ook stoorde hem het radicale atheïsme van de gastheer.
Paul-Henri Thiry, baron d’Holbach (1723-1789), die geboren was in Duitsland en in Leiden had gestudeerd, was een overtuigde materialist. Als een van de eersten trok hij alle conclusies waarvoor Pascal zo had gevreesd: alles werd volgens hem geregeerd door mechanische wetten, het menselijke gedrag evengoed als de uitwendige natuur. In zo’n systeem was natuurlijk geen plaats voor de onsterfelijke ziel. Of voor God. Religie was volgens Holbach ontstaan uit angst en onwetendheid en diende tegenwoordig alleen nog maar om het volk onder de duim te houden. Daarmee ging hij veel verder dan de meeste filosofen van zijn tijd. Hij droeg artikelen bij over wetenschap voor de Encyclopédie en was een van de inspiratoren van de Revolutie.
Eigenlijk was zijn ‘mannelijke’ salon een uitzondering, want alle andere werden geleid door aristocratische dames. Een paar straten verderop, in de rue Saint-Honoré (nr. 372), bevond zich bijvoorbeeld de salon van Madame de Geoffrin. Op maandag kwamen hier schilders, architecten en andere liefhebbers van de beeldende kunsten samen, en op woensdag schrijvers en filosofen, met name de Encyclopedisten. Madame de Geoffrins salon was een van de plekken waar de kruisbestuiving van de Franse Verlichting plaatsvond. Ook ondersteunde ze het project van de Encyclopédie met een substantiële financiële bijdrage. Toch was de toon in haar huis, in het hart van de chique nieuwe wijk faubourg Saint-Honoré, minder vrij dan in de salon van Holbach, en als een bepaald gesprek Madame de Geoffrin te ver ging of verveelde, zei ze: ‘Voilà qui est bien’ (‘zo is het mooi geweest’) en dan hield het direct op.

Over de auteur

Alec van der Horst is schrijver, filosoof en gids in Parijs. Stad van ideeën is zijn eerste boek.

–