Vandaag verschijnt bij Uitgeverij Ten Have het nieuwe boek van Elaine Pagels: Waarom religie blijft.
Waarom religie blijft is de autobiografie van grensverleggend religiewetenschapper Elaine Pagels. Met haar bestseller De gnostische evangeliën uit 1979 vestigde zij haar naam als autoriteit op het gebied van de geschiedenis van het christendom. Met werken over rol van de vrouw in de Bijbel, seks en politiek in Genesis, Judas en het boek Openbaringen was zij haar tijd ver vooruit en speelde zij een absolute pioniersrol.
In Waarom religie blijft laat Pagels zien dat spiritualiteit nooit alleen een zaak is van de georganiseerde religie zoals wij die kennen. Aan de hand van ingrijpende gebeurtenissen uit haar eigen leven – het verlies van haar man en haar kind – toont zij hoe religieuze ervaringen gebaseerd zijn op het leven zelf. Hier en nergens anders ligt de oorzaak van religie. De verhalen en dogma’s van de traditie bieden ons vervolgens de taal te spreken over onze emoties.
Waarom religie blijft is een even uitdagende als warme beantwoording van de vraag waarom er nog religie is in de eenentwintigste eeuw. Op persoonlijke wijze verklaart Pagels waarom er nog zoveel mensen geloven vandaag de dag. Tegelijkertijd laat zij de beperktheid zien van georganiseerde religie, die in haar ogen nooit het laatste woord mag hebben. Het boek biedt daarnaast de perfecte inleiding in het rijkgeschakeerde oeuvre van deze spraakmakende wetenschapper.
‘En wat doet u?’ vroeg een man me op een drukke receptie van de New York Academy of Sciences, waarvan mijn echtgenoot, Heinz Pagels, een theoretisch natuurkundige, directeur was. ‘Schrijven – over de geschiedenis van de religie,’ zei ik. Geschrokken deinsde hij achteruit, alsof hij bang was dat ik mijn hand op zijn schouder zou leggen en zou zeggen: ‘Broeder, bent u al gered?’ Iemand die meeluisterde vroeg: ‘Waarom religie? Waarom dat? Bent u religieus?’ Ja, ongeneeslijk – hoewel ik opgroeide onder mensen voor wie religie net zo gedateerd was als een kinderfiets die is weggestopt in een oud schuurtje.
‘Wat gelooft u precies?’ Sommige mensen vragen het alsof ze op zoek zijn naar iemand die hen kan vertellen wat zij moeten geloven – of niet. Het is een vraag die ik niet kan beantwoorden aangezien ik geen theoloog ben die zich uitspreekt over God. Ik ben een historicus die over mensen schrijft en de culturen die we creëren. Er wordt ook wel gevraagd wat me drijft: ‘Is het voor u een intellectuele uitdaging of gelooft u zelf – en zo ja, hoe dan?’ Zoekend naar een antwoord op deze vragen begon ik bij een vraag die ik zelf heb: Waarom is er nog altijd religie in de eenentwintigste eeuw? In de zeven jaar dat ik dit boek schreef heb ik mogen spreken met antropologen, politicologen, sociologen, neurologen en psychiaters, maar ook met kunstenaars, dichters en talloze andere mensen. Maar terwijl ik veel van die gesprekken in dit boek verwerkte, werd het steeds persoonlijker, waarmee me duidelijk werd dat het onderzoek naar de geschiedenis van de religie sterk verbonden is met ervaringen uit mijn eigen leven.
Meer dan vijfentwintig jaar geleden, toen kort na de dood van ons jonge kind ook mijn echtgenoot plotseling overleed, had ik niet gedacht dat ik daar ooit over zou schrijven. Dit verlies sloeg een enorm gat in mijn leven, een krater zo groot als de Grand Canyon, waar ik me niet in wilde begeven. Ik durfde er niet in te kijken. Het was een donker zwart gat. Maar uiteindelijk moest ik het wel onder ogen zien, omdat ik niet echt verder kon leven als ik me bleef afsluiten voor wat er was gebeurd. Ik besefte dat je niet aan zo’n ingrijpend verlies kunt ontsnappen. Omdat al onze ervaringen vormgeven aan ons begrip van het leven, heb ik dit persoonlijke verhaal verweven met het werk waarvan ik houd, in de hoop dat die verbinding kan helpen om het verleden te doorgronden en het heden te verhelderen.
Velen van ons hebben de religie achter zich gelaten. Ze zien zichzelf liever als ‘spiritueel, maar niet religieus’. Ik heb beide gedaan – ik was gelovig maar raakte het geloof ook weer kwijt. Ik sloot me aan bij allerlei groepen en ging er ook weer weg. Maar tot mijn eigen verrassing kwam ik ook terug, omdat ik wilde begrijpen hoe religie tot stand is gekomen, aangezien de verhalen, poëzie, muziek en kunst die de religieuze tradities hun vorm hebben gegeven uit bepaalde gemeenschappen en instituten zijn ontstaan en hun eigen taal spreken. Wat ik belangrijker vind dan de vraag of we deel uitmaken van een religieuze groep is de vraag hoe we als mensen onze verbeeldingskracht gebruiken – in dromen, kunst, poëzie, muziek – aangezien dat wat ieder van ons nodig heeft en waarmee we ons kunnen verbinden, voor eenieder anders is en gedurende ons leven steeds verandert. Wat me het meest fascineert zijn de ervaringen die ons leven vormgeven, beschadigen of transformeren – ervaringen die we zelf organiseren of gewoon ondergaan – ervaringen die ons dwingen tot nieuwe relaties met onszelf of anderen. Daarom, en voor jou, schreef ik dit boek.
In Waarom religie blijft behandelt religiewetenschapper Elaine Pagels de volgende vragen: Waarom bestaat religie nog in de 21e eeuw? Waarom geloven er nog zoveel mensen? En hoe vormen die religieuze tradities de manier waarop mensen hun leven leiden?
€20,99
VBK Media | Uitgeverij Ten Have
Herculesplein 96
3584 AA Utrecht
promotie@uitgeverijtenhave.nl
Onze eigen webshop:
Onze partners:
