Vandaag verschenen: Het erotisch experiment

Vandaag verschijnt bij Uitgeverij Ten Have het nieuwe boek van filosoof Ype de Boer: Het erotisch experiment.

Het erotisch experiment

In Het erotisch experiment graaft De Boer naar vergeten bronnen ven erotiek. In het Westen gaan we gebukt onder een te beperkt beeld van seks. In een poging ons van dit eenzijdige beeld te bevrijden, verkent Ype de Boer de vele gedaantes die het erotische aan kan nemen. Het resultaat is een erotisch experiment met kunst, literatuur en levensvormen uit andere culturen waarin niets minder dan de Idee van het erotische op het spel staat: een ervaring die zowel denken als leven op zijn kop moet zetten.

Ype de Boer

Ype de Boer (1989) woont in Amsterdam en is filosoof. Hij schrijft over het samenspel van denken en leven. Hij verkent daarbij raakvlakken tussen filosofie, literatuur en kunst. Hij publiceerde eerder Murokami en het gespleten leven en is een veelgevraagd spreker.

Lees als eerste een fragment uit Het erotisch experiment

In een schaduwrijk bos, voorbij de landerijen van Lerna en het Lycaeïsch bosland, geeft Io zich aan Jupiter, die haar vlucht geremd had door een brede nevelstrook over de velden te trekken. Waar Ovidius de voorstelling van de goddelijke overweldiging van de nymf verder aan de lezer laat, heeft de Renaissanceschilder Antonio da Correggio precies dit moment weten te vangen in zijn Jupiter en Io, een hypnotiserend meesterwerk doordrongen van een krachtige, mythische erotiek. Daar is Jupiter niet zozeer verstopt in de nevel, als wel deze nevelstrook zelf; een donkere, bedwelmende wolk die niet alleen Io, maar het hele bos lijkt onder te dompelen in een zwoele mist. Het meisje ontvangt de god in een warme omhelzing tussen haar benen, laat zich door hem omnevelen en tot in haar van extase gekromde teen doordesemen. Ze ademt de goddelijke sfeer in, die via haar longen haar bloed bereikt, dat vervolgens haar lichaam warmt en een blos op haar gezicht achterlaat.

Haar zicht vertroebeld, de oogleden half dichtgeslagen, ziet ze nog slechts de vage contouren van het gelaat van haar minnaar. Ze voelt zijn handen en vingers, maar niet duidelijk op één plek. Hier en daar een warme dauw achterlatend, stroomt de zinnelijke wolk van aanraking over haar zachte lijf. En dan de oppergod. In zijn verlangen naar de schone nymf voelt hij zich tegelijkertijd stollen en vloeibaar worden, en zijn wasemend aura groeit de grenzen van zijn lichaam te boven. Tederheid doet hem haar blanke huid strelen, kracht brengt hem bij haar naar binnen. Voor een moment – wie weet hoe lang – omvatten ze het gehele bos, de hele natuur, de aarde en hemel tezamen. Buiten het jaloerse zicht van zijn goddelijke echtgenote Hera, zijn de heerser van Olympus en Io verwikkeld in een spel met de elementen, waarin de krachten van de kosmos zich voor even concentreren en openbaren.

De erotische ervaring die Da Correggio zo prachtig heeft weergegeven, roept een andere wereld aan dan de onze. Teruggrijpend op de Griekse mythologie komen elementen tot leven en wordt het sacrale met het profane, het menselijke met het goddelijke, dierlijke en kosmische verweven. Wat zegt een dergelijk schilderij ons? Wat is de waarde van dergelijke verbeelding? Zijn wij in staat om in deze erotische schildering in goddelijke, sferische stijl meer te herkennen dan de artistieke dramatisering en sublimering van een simpel, biologisch feit: een opgewonden vrouw die op zinderende wijze bemind wordt? Zijn wij in staat aan dergelijke verbeelding deel te nemen? Vanuit welke achtergrond begrijpen en beleven wij erotiek? Wat is de erotische ruimte waarin wij modernen ons begeven?

Wanneer het een kritische beschouwing van de eigen tijd betreft, loont het soms om het perspectief van een nostalgische, enigszins norse antropoloog of historicus in te nemen. Misschien kan het aldus verkregen cynische tijdsbeeld vragenderwijs omgevormd worden van een wanhopige situatie naar een die mogelijkheden biedt. Ik stel me zo voor dat hij (of zij) iets als het volgende zou zeggen: ‘Overtuigd van een evolutionair beeld dat in de natuur enkel een strijd om overleven herkent, levend vanuit de imperatief dat we onze unieke individualiteit moeten realiseren en overspoeld door de tot lichaamsopeningen en uiteinden gereduceerde pornografische beelden, betekent seks voor ons doorgaans een soort strijdtoneel waar we zo strategisch mogelijk voor elkaar moeten krijgen dat het lichaam tegenover, achter, naast of boven ons precies doet wat we willen. Een chemisch proces, een moleculaire samenloop van omstandigheden of een biologisch instinct vanwaaruit de ene mens op de andere botst; een goede manier om de relatie spannend te houden en de partner tevreden, een belangrijke graadmeter in de evaluatie van mijn leven als verleider of verleidster – er lijkt een grote afstand te bestaan tussen ons en de mythische Grieks-Romeinse fantasie, waarin Eros niet alleen zelf een god was, maar de mogelijkheid door een God bezield, bemind, betoverd, getransformeerd of vernederd te worden een beduidende rol speelde in de erotische beeldvorming. Maar vergelijk onze leefwereld ook met die van een kleine duizend jaar geleden in onze eigen cultuur, toen seks als de manifestatie van een satanische heksenkracht of de overmeestering van een demon begrepen kon worden, maar tevens als verwerkelijking van een gelofte voor God die een het individu overstijgende verbintenis betrof. En wat te denken van de oriëntaalse culturen en de connectie tussen seksuele energie en kosmische levensenergie? Tegen deze andere werelden steekt onze erotische ervaring er wat ongeïnspireerd bij af – om niet te zeggen plat, koud en droog. Toegegeven, in andere culturen en tijden werd seks door sommigen evengoed teruggebracht tot een dierlijk instinct en een platte activiteit, maar daartegenover stond een rijkdom aan erotische verbeelding. Wat staat er bij ons tegenover? Lijdt de moderne westerse mens vandaag de dag niet aan een ernstig gebrek aan erotische verbeeldingskracht?’

 

Het erotisch experiment

Voorbij de moderne seksuele identiteit

In Het erotische experiment schetst Ype de Boer het wereldbeeld waartegen onze seksuele activiteiten zich afspelen. Om onze moderne erotische leefwereld open te breken, verkent hij de vele gedaantes die het erotische aan kan nemen.

€20,99

Bestel direct